Kulturni orijentiring – Tragom Nemaca u Beogradu
Orijentiring sekcija je organizovala šetnju po Beogradu 17. 10. na temu Tragom Nemaca. Cilj je bio da se učenici upoznaju sa tragovima koje su Nemci ostavili u Beogradu počevši od Prvog svetskog rata. Najpre smo obišli Nemački kulturni centar (Goethe institut) gde su učenici koji su želeli imali priliku da kažu nešto na nemačkom i da se upišu u biblioteku. Sledeća stanica (o kojoj smo samo prićali) bila je Nemačka služba za akademsku razmenu DAAD koja se bavi dodelama stipendija za studiranje u Nemačkoj i istraživanje. Dom vojske smo posmatrali sa Trga republike, a bio nam je zanimljiv jer je upravo u toj zgradi od leta 1942. godine bio centar nemačke policije Gestapo. U podrumu, koji je danas preuređen u biblioteku, bilo je dvadeset samica koje su bile predviđene za političke neistomišljenike. Krenuli smo ka Slaviji, mestu koje je za vreme okupacije povezivalo logor Sajmište sa stratištem u Jajincima, raskrsnica preko koje je svakodnevno išlo više kamiona sa gasnim komorama. U jesen 1942. godine, kvislinška uprava Grada Beograda, domaća lokalna administracija pod nacističkom komandom, dobila je zadatak da prema nacrtima iz rajha izvede masivne građevinske radove i na Slaviji napravi regulisani kružni tok. Ovaj isti kojim se danas krećemo. Predvođena izvesnim inženjerom Maksimovićem, gradska vlast počinje da radi. Dok se nad zemljom radilo na usklađivanju ulica i saobraćaja, pod zemljom je izveden veliki kanalizacioni kolektor kojim su otpadne, ali i podzemne vode Vračara i Zvezdare sprovedene niz Nemanjinu – ispod nje – sve do Save. Izliv tog kolektora je bio, i još uvek je sa svim što svakodnevno odnosi, tamo gde je danas Savska Promenada. Masovna veličina tog kolektora jedna je od stvari zbog kojih danas nije moguće realizovati ideju iz naše epohe o podzemnim pešačkim prolazima okolo čitave Slavije. Ne može, jer su Nemci stavili mamutske cevi koje niti vredi pomerati, niti sklanjati.
Nakon Slavije spustili smo se Ulicom kneza Miloša gde nam je prva stanica bila zgrada Ministarstva spoljnih poslova. Upravo u toj zgradi za vreme nemačke okupacije radio je Radio Beograd pod nazivom Soldatensender Belgrad ili kraće Sender Belgrad kao produžena ruka Hitlerove propagande. Vesti su išle paralelno na srpskom i nemačkom, a imale su za cilj da oblikuji stvarnost po volji vlasti Trećeg rajha iako se samo osam dana pre šestoaprilskog bombardovanja emitovala proklamacija tek krunisanog kralja Petra II. Sender Belgrad je imao višestruku ulogu. Pored pomenutog oblikovanja stvarnosti bavio se posredovanjem nemačke i srpske kulture. Program se završavao oko 22.00 pesmom Lili Marlen. Današnja opština Savski venac u ulici Kneza Miloša 69, pored zgrade Kanadske ambasade, deluje kao obična neugledna petospratnica. Sazidana 1940. godine kao ekskluzivna zgrada u kojoj je postojalo deset stanova sa najskupljom rentom u tadašnjem Beogradu, i gde je u foajeu bila prva luksuzna in door fontana, nije poživela u toj ulozi. Odmah po okupaciji u nju se useljava Organizacija TOT, svojevrsna nacistička Direkcija za gradsko građevinsko zemljište ili Agencija za razvoj, koja je komandovala privrednom eksploatacijom rudnih i prirodnih bogatstava okupiranih oblasti čitavog Balkana (u Srbiji, Makedoniji i Grčkoj), kao i izgradnjom saobraćajne mreže za potrebe Vermahta i njegovih ratnih napora. Krenuli smo ka školi, a zaustavili smo se ispred samog ulaza gde je podignut vrlo neobičan spomenik. Ne zbog samog izgleda, već zbog činjenice da je neprijateljski vojnik, feldmaršal August fon Makenzen 1915. naložio da se isti podigne stradalim srpkim vojnicima. U blizini je i Pionirski grad koji se koristi kao igralište i gde se odvijalo mnogo rekreativnih nastava. Međutim, kućice (nalik na one u alpskim selima) nisu izgrađene u tu svrhu, već za potrebe nemačkog vermahta tokom Drugog svetskog rata. Šetnju smo tu i završili.
Gordana Đorđević, profesorka nemačkog jezika
